Vijf vragen over erven en nalaten

Cupcakes bakken voor Oekraïne, een marathon lopen voor de slachtoffers van oorlogsgeweld, tweedehands kinderkleding verkopen voor Palestijnse vluchtelingen: er zijn vele manieren om een goed doel te steunen. U kunt daarbij ook denken aan een (periodieke) schenking of aan het opnemen van een goed doel in uw testament. Aangezien u daar vermoedelijk niet dagelijks mee bezig bent, hebben wij de meestgestelde vragen over schenken en nalaten hieronder op een rij gezet.

Waarom zou ik schenken aan een goed doel?

Als u toch al van plan bent om een bepaald goed doel te steunen, is een schenking het overwegen waard. Een gift aan een goed doel kunt u helemaal of deels aftrekken van de inkomstenbelasting. U kunt eenmalig of periodiek schenken. In beide gevallen geldt dat het goede doel de zogenoemde ANBI-status moet hebben, wil uw schenking in aanmerking komen voor belastingvoordeel. ANBI is een soort keurmerk voor instellingen die zich nagenoeg geheel inzetten voor het algemeen belang. Een periodieke schenking legt u vast in een overeenkomst of in een notariële akte. Het goede doel hoeft geen belasting te betalen over uw schenking. Daarbij gaat een schenking af van uw eigen vermogen, waardoor u zelf weer minder vermogensbelasting hoeft te betalen.

Wat is het verschil tussen schenken met en zonder tussenkomst van een notaris?

Voor een schenking hoeft u niet langs de notaris te gaan, maar het is wel handig. Als u een schenking vastlegt in een notariële akte, biedt dat de volgende voordelen:

1. Een notariële akte kan niet kwijtraken. De notaris, of diens opvolger(s), is verplicht de akte te bewaren;
2. Met een notariële akte staat u juridisch sterker. Zo stelt de notaris altijd vast of u de schenking uit vrije wil doet en of u de beslissing neemt met uw volle verstand. Daardoor staat u (of de ontvanger) sterk als er achteraf ruzie ontstaat en de zaak misschien voor de rechter komt;
3. U kunt bij de notaris voorwaarden aan de schenking meegeven. Zo kunt u vastleggen waaraan de ontvanger uw gift moet besteden of u kunt vastleggen dat de schenking niet doorgaat als u krap bij kas zit.

Overigens is het slim om, ook als u het zonder notaris regelt, een schenking vast te leggen. U legt uw schenking dan vast in een eigen overeenkomst: de onderhandse akte. Hiermee kunt u kosten voor de notaris uitsparen.

Ik wil dat (een deel van) mijn vermogen en/of bezittingen naar een goed doel gaan na mijn overlijden. Hoe ga ik te werk?

U kunt dit vastleggen in uw testament. Er zijn 3 manieren om iets na te laten aan het goede doel:

1. U laat (een deel van) uw geld, uw huis, aandelen of waardevolle spullen na aan het goede doel. Dat heet een legaat.
2. Benoem het goede doel als medeerfgenaam. Het goede doel deelt de erfenis, dus ook de schulden, met uw andere erfgenamen.
3. Benoem het goede doel als enige erfgenaam. De hele erfenis, inclusief de schulden, gaat dan naar het goede doel. Daarmee onterf je automatisch je wettelijke erfgenamen, zoals partner en/of kinderen. Houd er rekening mee dat die ook rechten hebben als ze onterfd zijn.

Als u van plan bent om geld of bezit na te laten aan een goed doel, doet u er goed aan om in uw testament een executeur te benoemen.

Wat doet een executeur?

De executeur handelt uw nalatenschap af volgens uw wensen. Een executeur brengt uw bezittingen, spullen, geld en schulden in kaart. Lopende verplichtingen worden opgezegd en openstaande rekeningen betaald. Executeurs kunnen meerdere taken hebben die u kunt regelen in uw testament. Vooral wanneer u een goed doel als erfgenaam hebt opgenomen of veel legaten in uw testament hebt staan, is het handig om een executeur te benoemen. Dit kan iedereen zijn: een familielid, een goede vriend of een notaris.

Hoe zit het met de erfbelasting als ik iets nalaat aan een goed doel?

Goede doelen met ANBI-status hoeven geen belasting te betalen over een erfdeel of legaat. Ze zijn volledig vrijgesteld van erfbelasting. Daardoor kunnen goede doelen hun aandeel in een nalatenschap volledig inzetten voor hun doelstelling. Op de website van de Belastingdienst kunt u controleren of het goede doel van uw keuze als ANBI is geregistreerd. Staat uw vraag er niet bij? Kijk dan op notaris.nl voor meer informatie over schenken en nalaten.