De kracht van de verscheidenheid
De meest succesvolle natuur-beschermingsorganisaties zijn diegene die intensief samenwerken met de lokale bevolking om zowel die ene diersoort als het ecosysteem waarin die leeft te beschermen. De meeste zijn relatief klein. Om samen sterker te staan hebben drieëntwintig verschillende gezocht naar een overkoepelende federatie en die gevonden in GlobeGuards. Ieder voor zich voor het eigen doel, maar samen voor het behoud van nog meer flora en fauna op tal van continenten.
Tekst: Jeroen Kuypers
De bezorgdheid over het afkalven van het regenwoud en het uitsterven van tal van planten- en diersoorten is groeiende. Steeds meer Nederlanders beseffen dat er een nauwe samenhang bestaat tussen het afbranden van grote stukken tropisch bos in het Amazonegebied en op Borneo en het versneld afsmelten van de ijskap op Groenland. Klimaatopwarming en verlies aan biodiversiteit zijn twee zijden van dezelfde medaille. Maar een besef is op zich vaak niet voldoende om tot actie over te gaan en donateur te worden van een organisatie die de natuur ter plekke wil beschermen. Daar zit een symbool tussen, meestal het verhaal van een diersoort waarvan er steeds minder zijn maar dat er, met hulp van welwillende mensen, in slaagt te blijven voortbestaan.
Voeten in de klei
“De panda is een geweldige ambassadeur gebleken voor de natuurbescherming,” zegt José Kok, zoölogisch manager bij Ouwehand Dierenpark en bestuurslid bij GlobeGuards. “maar alle organisaties die zich bij onze federatie hebben aangesloten, hebben elk een dier of een stuk leefgebied zoals de tropische bossen in Frans Guyana of de Noordzee met een aansprekend verhaal dat de mensen die er over lezen of horen raakt. Dat geldt voor de leeuw van Stichting Leo, de Cheetah van Spots, evengoed als voor de gorilla van Gorilla Stichting Nederland, de chimpansee van Chimbo of de Painted Dog Organisation die zich inzet voor de Afrikaanse wilde hond. Wat al deze organisaties gemeen hebben is dat ze worden geleid en bevolkt door mensen met hun voeten in de klei. Het zijn ‘doeners’, enthousiaste en bevlogen vrijwilligers met de handen uit de mouwen, die dankzij hun tomeloze inzet ook veel weten te bereiken.”
Foto: José Kok. bestuurslid GlobeGuards en Manager zoölogie José Kok van Ouwehands Dierenpark in Rhenen
Met de lokale bevolking
Hun eigen inzet is een deel van het succesverhaal. Minstens zo belangrijk, zegt José Kok, is dat deze organisaties de volle medewerking van de lokale bevolking weten te krijgen. Of het nu in het regenwoud van Costa Rica of dat van Belize is, de savanne van Oost-Afrika of natuurreservaten op het iberisch schiereiland, overal trekken Nederlandse en lokale natuurbeschermers samen op. “De inheemse bevolking beseft vaak heel goed dat het behoud van hun flora en fauna in hun eigen belang is, maar je kunt niet verwachten dat ze zich daarvoor inzetten als ze zelf amper te eten hebben. De maag moet gevuld zijn, zeg ik altijd, dan pas hebben de bewoners van die gebieden de tijd en de energie om zich om hun eigen toekomst te bekommeren. Het is bewonderenswaardig als je ziet hoe mannen ter plaatse dan kiezen voor het beroep van ranger en zich met gevaar voor eigen leven inzetten voor het beschermen van bedreigde diersoorten als neushoorns, olifanten en tijgers en hun leefgebied tegen gewapende groepen stropers. Een afgezaagde hoorn of slagtand kan in Azië tienduizenden dollars opbrengen. Die lucratieve handel is een van de grootste bedreigingen voor de tropische fauna. Het wrange hiervan is dat de stroper vaak wordt afgescheept met iets van honderd dollar -geld waar hij zijn gezin een paar maanden mee kan voeden - en dat tussenpersonen enorme winsten opstrijken.”
"Zonder de inzet van deze Nederlandse natuurbeschermingsorganisaties waren bepaalde diersoorten inmiddels al uitgestorven. Hun inzet doet er dus in bijzondere mate toe."
Verscheidenheid
Zonder de inzet van deze Nederlandse natuurbeschermingsorganisaties waren bepaalde diersoorten inmiddels al uitgestorven. Hun inzet doet er dus in bijzondere mate toe. De andere kant van hun kleinschaligheid en doelgerichte aanpak is echter dat ze niet beschikken over een uitgebreide staf met betaalde specialisten in bijvoorbeeld PR en marketing. Ze missen de mensen en de expertise om effectief te lobbyen in Den Haag en Brussel, iets wat grote, internationale organisaties op het gebied van natuurbescherming, wél kunnen. Daardoor dreigen ze subsidies mis te lopen. Om daar iets aan te doen heeft een aantal onder hen enkele jaren terug besloten de handen ineen te slaan. Wat je op je eentje nooit lukt, gaat misschien wél voor elkaar komen als je gezamenlijk optrekt. “Toch is dat niet de belangrijkste doelstelling geweest om deze federatie op te richten,” antwoordt José Kok. “Het ging ons eerst en vooral om het delen van kennis en ervaring, in het creëren van een platform om elkaar te kunnen ondersteunen. Het feit dat we allemaal verschillend zijn, onze eigen geschiedenis hebben, ons eigen gebied of dier waardoor we gepassioneerd zijn en onze eigen organisatiecultuur, willen we niet onder stoelen of banken steken. We koesteren onze verscheidenheid en onafhankelijkheid. Het is ook op basis van dat wederzijdse respect dat we elkaar hebben weten te vinden.” ”Onze overhead is zó minimaal dat we erin slagen niet minder dan 93% van ons budget aan concrete projecten te besteden.”
Voldoende leden
De initiatiefnemers van GlobeGuards streefden naar een vijfentwintigtal organisaties om tot een efficiënt werkende federatie te komen, niet meer om ze niet te log te maken, niet minder om ze niet te onopvallend te laten worden. Ook dat lijkt inmiddels gelukt. “We hebben drieëntwintig leden en nog twee in de wachtrij,” zegt José Kok. “Momenteel werken we aan praktische zaken als een verbeterde website. Daarvoor is natuurlijk geld nodig. Een deel daarvan halen we uit de jaarlijkse veiling van kunstvoorwerpen en natuurbelevenissen. Die is inmiddels al vrij bekend geworden. Maar de rest proberen we bij elkaar te krijgen via donaties. Als GlobeGuards zetten we ons in voor 159 natuurprojecten. Dat doen we met amper 6,35 FTE aan betaalde medewerkers in Nederland en met een budget van € 4.377.950. Onze overhead is dus zó minimaal dat we erin slagen niet minder dan 93% van ons budget aan concrete projecten te besteden. Aan die werkwijze en die verhoudingen gaat niets veranderen, aan de hoogte van het budget hopelijk wel. Wie aan GlobeGuards doneert, kan er dus van op aan dat van elke euro ruim negentig cent aan het natuurbehoud zelf gespendeerd wordt.”
Klik op de organisaties die aangesloten zijn bij GlobeGuard om te doneren: GlobeGuards, Sichting Rugvin, Natura Iberica, Fona Conservation
